วิธีดู “ปัสสาวะ” สัญญาณอันตราย “โรคไต”

[akksegfa]

ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ในวันหนึ่ง ร่างกายของพวกเราๆจึงควรพบเจอกับอาการเจ็บป่วยไข้ ซึ่งอย่างต่ำก็โชคดีที่หลายๆอาการมักมีสัญญาณเตือนที่ออกจะแจ่มแจ้ง เพื่อแจ้งให้พวกเรารีบรักษาหรือดูแลตนเองโดยเร็ว

แต่ก็ไม่ใช่ทุกโรคหรือลักษณะการป่วย ที่จะส่งสัญญาณได้แจ่มกระจ่างแล้วก็ทันการต่อการดูแลรักษา โดยเฉพาะอย่างยิ่งหนึ่งในอาการพื้นที่การแพทย์ยกให้เป็น "คนร้ายเงียบ" อย่าง "โรคไต" ทั้งยัง 2 ประเภทอาการที่พบได้มากสุดหมายถึง"ไตวายรุนแรง" และก็ "ไตวายเรื้อรัง" ที่กว่าคนไข้จะรู้ตัว คุณภาพของไตก็อาจลดน้อยไปๆมาๆกกว่า 70% จนถึงส่งผลกระทบต่อสถาพทางร่างกายอย่างแก้ไขคืนมามิได้

ด้วยความเป็นอวัยวะสำคัญที่แบกรับหน้าที่กรองของเสียออกจากร่างกาย ทำให้เมื่อไตกำเนิดปัญหา ความสามารถสำหรับการจัดการกับของเสียจึงจะต่ำลง โดยที่เห็นกระจ่างที่สุดอาจไม่พ้นของเหลวที่ถูกขับออกมา อย่าง "ฉี่" ไม่ว่าจะจำนวนที่ลดลง หรือสีที่ไม่ดีเหมือนปกติ แต่ว่าในอีกมุมหนึ่ง ความเคลื่อนไหวของปัสสาวะนี้ ก็นับเป็นจุดสังเกตแสดงอาการของโรคไตได้ดิบได้ดีที่สุดเหมือนกัน

แนวทางดู "เยี่ยว" สัญญาณอันตราย "โรคไต"
โรคไตวายทันควัน
ปริมาณปัสสาวะที่น้อยหรือมีสีไม่ปกติ มีสีน้ำล้างเนื้อ มักตรวจพบพร้อมทั้งค่าความดันโลหิตที่สูงแตกต่างจากปกติ
เยี่ยวที่น้อยมาก แม้กระนั้นไม่มีความผิดปกติ เว้นเสียแต่ถ้าหากตรวจเจอเม็ดเลือดแดงและก็โปรตีนไข่ขาวผสมออกมาด้วย
ผู้ป่วยอาจจะเป็นไปได้ว่าจะมีอาการร่วมคือเหนื่อยง่าย รู้สึกหวิวๆหัวใจเต้นผิดจังหวะ อ่อนล้า ไม่อยากอาหาร คลื่นไส้อ้วก มีอาการบวมน้ำหรือขาดน้ำ-อย่างใดอย่างหนึ่ง มักมีสาเหตุจากการเกิดภาวะช็อกจากการเสียน้ำหรือเลือดปริมาณมาก มีการติดโรคในกระแสเลือดอย่างรุนแรง ได้รับพิษหรือผลข้างเคียงจากยา จนกระทั่งทำให้ไตสูญเสียการทำงานอย่างเร็ว ภายในช่วงระยะเวลาเป็นชั่วโมง เป็นวัน หรือเป็นสัปดาห์

โรคไตวายเรื้อรัง
สิ่งที่ทำให้เกิดโรคมีต้นเหตุมาจากภาวะแทรกซ้อนของโรคอื่นๆดังเช่น โรคไตที่เกิดจากโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือเกาต์ ความน่าสยดสยองของโรคนี้เป็นอาการที่ไม่แสดงความไม่ดีเหมือนปกติจวบจนกระทั่งการทำงานของไตจะลดน้อยลงเหลือร้อยละ 25 หรือ 1 ใน 4 ของคนธรรมดา ผู้เจ็บป่วยก็เลยเริ่มมีลักษณะเพลีย เหนื่อยหอบ เบื่ออาหาร คลื่นไส้อ้วก ตัวบวม กดยุบ คันเรียกตัว ซึ่งถ้าการทำงานของไตน้อยลงเหลือต่ำลงมากยิ่งกว่าปริมาณร้อยละ 10 คนป่วยจะมีลักษณะพวกนี้แสดงออกมาแจ่มกระจ่างทุกราย พร้อมๆกับเนื้อไตที่ถูกทำลายไปทีละเล็กละน้อยตรงเวลานานเป็นเดือนๆ นานนับปี

อาการที่พินิจได้จากปัสสาวะ
หมอน๊อต เตชะวัฒนวรรณา หมอผู้ชำนาญการด้านอายุรศาสตร์โรคไต โรงหมอพระรามเก้า ให้ข้อมูลว่า

คนไข้ที่มีไตวายระยะเริ่มต้น ในยามค่ำคืนจะฉี่หลายครั้งแล้วก็มีสีจาง
กระทั่งที่สุดเมื่อแนวทางการทำงานของไตเสื่อมลงหรือไตวาย ผู้ป่วยจะมีเยี่ยวออกน้อยมาก
ถ้าแนวทางการทำงานของไตลดเหลือเพียงแค่จำนวนร้อยละ 25 คนไข้จะมีลักษณะข้างนอกให้มองเห็นคือ ผิวหนังซีดเซียว แห้งคัน มีจ้ำเลือดเกิดขึ้นง่าย เป็นแผลหายช้า หรืออาจมีผิวหนังตกสะเก็ดคล้ำกว่าธรรมดา บางรายบางทีอาจผ่ายผอมเพราะน้ำหนักที่น้อยลง ในทางตรงกันข้ามโรคไตบางจำพวกอาจทำให้ผู้เจ็บป่วยตัวบวม-ขาบวม ร่วมกับมีน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น

ความทรุดโทรมที่เกิดกับผู้เจ็บป่วยไตวายจะมีขึ้นทั่วร่างกาย ไม่ว่าจะระบบทางเดินอาหาร ระบบกระดูกที่ไตสูญเสียหน้าที่สังเคราะห์วิตามินดี มีผลให้แคลเซียมในเลือดต่ำ เกิดภาวะกระดูกพรุน แตกหักง่าย ภูมิต้านทานโรคที่ลดต่ำลง เป็นต้นเหตุให้ติดเชื้อโรคได้ง่าย ทั้งอาการบวมจากโรคไตยังส่งผลให้ระบบหัวใจทำงานไม่ไหว กำเนิดอาการอ่อนแรงง่าย หายใจติดขัด ภาวะความดันโลหิตสูง หรือฮอร์โมนดำเนินงานเปลี่ยนไปจากปกติหลายด้าน จนกระทั่งส่งผลถึงการสร้างฮอร์โมนไปกระตุ้นไขกระดูกให้สร้างเม็ดเลือดแดงได้น้อยลง ทำให้โลหิตจาง แนวทางการทำงานของเกล็ดเลือดผิดปกติ เป็นต้นเหตุให้มีเลือดไหลง่าย เลือดออกไม่หยุด และก็มีจ้ำเลือดขึ้นเรียกตัวได้ง่าย

โรคไตวายยังมีผลต่อระบบประสาท สมอง รวมทั้งกล้าม ที่จะเกิดอาการปลายประสาทเสื่อมกับผู้เจ็บป่วย ทำให้มือเท้าชา กล้ามเนื้อกระตุก อ่อนแรง เป็นตะคริว และก็ยังเป็นเหตุให้ขาดสมาธิ ไม่สามารถคิดแล้วก็จำได้เหมือนเคย ซึ่งถ้าหากมิได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ผู้เจ็บป่วยก็อาจมีอาการชักสลบ ...หรือจนกระทั่งขั้นเสียชีวิต ไม่ได้ต่างอะไรจากการมี "ฆาตกรเงียบ" อยู่ภายในร่างกาย

นอกเหนือจากการพินิจความผิดปกติจากเยี่ยวแล้ว การวินิจฉัยโรคไตในปัจจุบันยังมีการพัฒนา จนถึงตรวจตราได้ละเอียด ทราบได้เร็ว รวมทั้งช่วยทำให้การดูแลและรักษาเกิดขึ้นอย่างทันการ เริ่มที่

กรรมวิธีตรวจฉี่ หากฉี่จะมีโปรตีนไข่ขาวแล้วก็เม็ดเลือดแดงปนเปมา เป็นการแสดงถึงสภาวะที่ไม่ปกติของไต
กรรมวิธีการตรวจเลือด ซึ่งถ้าไตมีสภาวะผิดปกติ จะเจอปริมาณของไนโตรเจน กรดยูริก (Blood Nitrogen Urea: BUN) รวมทั้งครีเอตินิน (Creatinine: Cr) ที่เป็นของเสียจากกล้าม หลงเหลือในเลือดสูงกว่าปกติ แล้วต่อจากนั้นจึงนำเลือดที่ได้มาใช้สำหรับเพื่อการประเมินมูลค่าหลักการทำงานของไต (Glomerular Filtration Rate: GFR) ถัดไป
วิธีการตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound) แล้วก็การเอกซเรย์ด้วยคอมพิวเตอร์ (CT Scan) ร่วมกับการตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการ ซึ่งจะรู้ได้ในทันทีถ้าหากกำเนิดความผิดปกติขึ้นที่ไต หรือระบบทางเท้าฉี่
โรคไตแต่ละชนิดย่อมมีลักษณะ และก็อาการแสดงที่แตกต่างออกไป แต่ว่ากับโรคอย่างไตวายเรื้อรังนั้น ลักษณะของอาการจะอยู่ในกรุ๊ปที่หลบเร้น เบาๆกำเริบเสิบสานโดยไม่แสดงอาการ ครั้งคราวแฝงมากับโรคอื่น บางโอกาสตรวจพบได้โดยบังเอิญ ขั้นตอนการที่จะรู้ทันถึงตัวโรคได้ มีเพียงแค่การหมั่นสังเกตอาการ และก็เจอหมอตรวจร่างกายเป็นประจำทุกปี เพื่อเป็นการป้องกันและไม่ให้โรคร้ายนี้กัดกินเนื้อไต ...จนถึงสายเกินจะแก้

อ่านบทความอื่น 

• https://healthyfoods.in.th
  
• https://athletic.in.th
  
• https://vigorous.in.th
  
• https://aglow.in.th
  
• https://radiant.in.th